Naar een glazen wetgevingshuis

Bij de voorbereiding van wetten op een ministerie wordt veelvuldig overleg gevoerd met allerlei belanghebbende partijen. In de regel vindt dit overleg achter gesloten deurenplaats en wordt achteraf over de inhoud daarvan weinig prijsgegeven.Op deze ondoorzichtigheid is kritiek: de betrokkenheid van lobbyende partijen en omgang met hun inbreng vindt niet in de openbaarheid plaats, maar binnen een schimmig ambtelijk vergadercircuit. Die geslotenheid leidt ertoe dat er een groter risico bestaat op een onevenwichtige inbreng van gezichtspunten en weging daarvan. Gebrekkige wetsvoorstellen kunnen het resultaat zijn, zoals voorstellen die onvoldoende doordacht zijn in hun aansluiting met de praktijk, waarbij gezichtspunten over het hoofd zijn gezien en juridische risico’s verkeerd zijn geschat. Met deze kritische gedachtegang in het achterhoofd wordt aanbevolen dat de inbreng van belanghebbende partijen en afweging daarvan evenwichtig moet verlopen en die processen transparant worden gemaakt in de memorie van toelichting.

Dit onderzoek neemt dit academische advies als vertrekpunt voor een empirische studie naar drie Haagse wetgevingspraktijken. Het resultaat is een inventarisatie en ordening van verschillende factoren die in de praktijk de transparantie blijken te belemmeren dan wel te bevorderen. Verschillende insiders komen aan het woord: lobbyisten, ambtenaren en bewindspersonen, maar bijzondere aandacht is er voor de wetgevingsjurist. Deze ambtenaar moet oog hebben voor aspecten van wetgevingskwaliteit en nagaan of bij de voorbereiding van wetgeving sprake is van een representatieve belangeninbreng, een evenwichtige afweging van gezichtspunten en of hierover op een transparante wijze verslag wordt gedaan. Kan hij of zij gevolg geven aan deze verantwoordelijkheid? De lezer krijgt met dit boek een inkijkje in de ‘alledaagse’ wetgevingskeuken van ambtelijk Den Haag.

Centre for Law & Innovation
Het Centre for Law & Innovation wil door samenwerking tussen de Technische Universiteit Delft en de Erasmus Universiteit Rotterdam een wetenschappelijk kenniscentrum zijn met een internationale standing. Het Centre for Law & Innovation beoogt kennis en capaciteit op het gebied van recht en innovatie te verbinden. Een inspirerend en vernieuwend programma van onderzoek en onderwijs op het gebied van recht en innovatie ligt daaraan ten grondslag. Het doel is om hoogwaardige kwaliteit te verkrijgen door multidisciplinaire samenwerking en door betrokkenheid vanuit de samenleving.